Dit model heeft als inspiratie de groepsniveaus van Remmerswaal en concepten uit de Transactionele Analyse (TA). Als je meer wilt lezen over TA, kun je bijvoorbeeld hier kijken. Zie hieronder de illustratie die de 5 interactielagen weergeeft.

Met behulp van de 5 interactielagen kun je adequaat analyseren op welke laag aandacht nodig is in het kader van teamontwikkeling. De vraag die je kunt stellen aan je team is bijvoorbeeld: welke laag heeft volgens jou op dit moment aandacht nodig en waarom?

Deze 5 interactielagen worden onderscheiden:
Inhoud. Deze laag gaat over de ambitie, de richting, de teamtaak. Hoe duidelijk zijn de doelen die we met elkaar willen bereiken? Je mag vermoeden dat deze laag aandacht nodig heeft als er regelmatig discussie over de visie en de ambitie en als teamleden elkaar lijken tegen te werken in het bereiken van ambities.

Procedure. Deze laag gaat over de werkwijzen en onderliggende structuren en processen. Je mag vermoeden dat deze laag aandacht nodig heeft als de samenwerking wat chaotischer verloopt en als er soms frustraties zijn over wie waarover gaat of zou moeten gaan.

Gedrag. Deze laag gaat over de samenwerking en wat we daarin van elkaar verwachten. Je mag vermoeden dat deze laag aandacht nodig heeft als je signalen krijgt over negatieve onderlinge communicatie en ‘bejegening’.

Binnenwereld. Deze laag gaat over emoties, gevoelens, gedachten en psychologische veiligheid. Je mag vermoeden dat deze laag aandacht nodig heeft als het onderlinge vertrouwen afneemt of als mensen zich niet (meer) durven uitspreken of aanspreken. Of als de energie wat is weggezakt.

Script. Deze laag gaat over de herkomst van de Binnenwereld, het levensverhaal van alle teamleden. Je mag vermoeden dat deze laag aandacht nodig heeft als er te weinig onderling begrip is voor elkaar en als een Binnenwereld-interventie onvoldoende heeft geholpen.

Uitleg over de 5 interactielagen (video)

Deze video wordt pas geladen van de Youtube servers als je er op klikt

Mogelijke Interventies?

Aandacht geven aan een interactielaag kan op vele manieren. Hieronder een paar voorbeelden van wat je zou kunnen doen om een laag sterker te maken, de juiste aandacht te geven:

Inhoud. Strategie-bijeenkomsten waarin iedereen wordt gevraagd wat zijn of haar visie is op de toekomst van het team en wat de teamleden denken dat de ambities zouden moeten zijn. Maar ook het concreet bepalen van prestatie-indicatoren is een voorbeeld van Inhoud. Of een teamgesprek over ieders persoonlijke doelstellingen en hoe dat samen kan worden gebracht naar een teamtaak. Dit gesprek kan ook helpen als Procedure-interventie: waar overlappen onze verantwoordelijkheden, waar raken we elkaar en waar hebben we elkaar nodig om zo goed mogelijk te presteren?

Procedure. Typische interventies om deze laag aandacht te geven lijken wellicht wat ‘saai’ maar kunnen heel waardevol zijn. Duidelijk afspreken hoe besluitvorming loopt en wie welke mandaten heeft bijvoorbeeld. Of een uitgebreide RACI-oefening bijvoorbeeld. Lees hier maar eens hoe je een RACI-matrix kunt invullen. Soms kan het ook heel concreet zijn zoals het afspreken dat we allemaal onze agenda’s open zetten zodat iedereen van het team weet waar iedereen is.

Gedrag. Spreek hier je verwachtingen uit over de samenwerking binnen het team. Benoem met elkaar enkele ‘ways of working’, enkele teamafspraken over de samenwerking. Niet te praktisch graag (want dat is Procedure), maar meer over communicatie, interactie en gevoel. Je kunt bijvoorbeeld in subgroepjes hierover laten nadenken en dan plenair een lijst maken. En daar dan uit kiezen. In een volgende gespreksronde kun je dit weer verder concretiseren totdat er 5, 7 of 10 echte samenwerkingsafspraken ontstaan.

Binnenwereld. Hier zijn vele interventies mogelijk die ervoor zorgen dat gevoelens, behoefte en gedachten op tafel komen. Het doel is veiligheid verhogen, werken aan onderling vertrouwen. En het vertrouwen in zichzelf. Je kunt de teamleden vragen naar hun echte behoefte, maar ook hun zorgen en angsten. Vraag naar wat ze blij maakt, en wat soms frustreert. Vraag ze naar hoe veilig ze hun werkomgeving ervaren en wat ze nodig hebben om zich nog veiliger te voelen. Wat vaak heel goed werkt als Binnenwereld-interventie, is het inzetten van een tool of instrument waarbij drijfveren of voorkeuren in een profiel worden gedeeld. Profile Dynamics is een mooi voorbeeld van zo’n Binnenwereld instrument.

Script. Deze interventies gaan over het delen van verhalen. Over het levenspad of ‘pivotal moments’ uit het (werk)leven van je collega. Immers: je bent wie je bent omdat je was waar je was. Het delen van levenslessen of life events kan het onderling begrip in een team sterk vergroten. Hoe hoger het onderlinge begrip, hoe beter de teamleden elkaar kunnen aanvullen en helpen in lastige situaties. Vaak vergroot het ook de zelfkennis en kunnen de teamleden zichzelf ook weer beter managen.